Ο Γιάννες ο Μονόγιαννες

( Πίνακας: Δημήτρης Σκουρτέλης)

Το τραγούδι "Ο Γιάννες ο Μονόγιαννες" τραγουδιόταν κατά την εκκίνηση του στόλου του γάμου από το σπίτι του γαμπρού όταν αυτός πήγαινε να πάρει τη νύφη. Από το αχπάσκουμε που σημαίνει ξεκινώ, πήρε και την προσωνυμία αχπαστό. 

1. Ο Γιάννες ο Μονόγιαννες κι ο μαναχόν ο Γιάννες,

2. ο Γιάννες ετοιμάσκεται να ευτάει χαράν και γάμον.

3. Χάρος σην πόρταν έστεκεν και θελ' να παιρ' τον Γιάννεν.

4. -Χάρεμ, απόθεν έρχεσαι και πας συχαρεμένος;

5. -Έρθα να παίρω εγώ την ψησ' και πάγω χαρεμένος.

6. -Χάρε μ', ελ' ας παλεύομε σο χάλκενον τ' αλώνιν.

7. Αν εν' κι εμέν' νικάς μ' εσύ έπαρ' την ψη μ' και δέβα

8. κι αν εν εν' κι εσύ νικίεσαι, θ' ευτάω εγώ τον γάμο μ'.

9. -Εμέν αδά που έστειλεν πασκί 'πεν φα και πία;

10. Πασκί 'πεν έβγα πάλεψον σο χάλκενον τ' αλώνιν;

11. Εμέν αδά που έστειλεν αοίκα κι εθυμέθεν,

12. μόνον εμέναν είπε με την ψην ατ' έπαρ' κι έλα.

13. -Παρακαλώ σε, Χάρε μου, Θεού παρακαλίαν,

14. θέλω καιρόν να σαίρουμαι, μουράτια να πλερώνω,

15. εμέν' ζωήν για χάρισον να ευτάω εγώ τον γάμο μ'.

16. Χάρος οπίσ' εγύρισεν, σα επουράνια εξέβεν,

17. παρακαλεί τον Ποιητήν να διγ' ατόναν χρόνια.

18. -Χάιτε άμε πε τον κύρην ατ' θα ζει τρακόσια χρόνια,

19. ας δει ατόναν τα ημψά κι ας πάει στεφανούται.

20. -Κέρδα μ', αφέντη, κέρδα με, Χάρος να μη κερδαίν' με.

21. -Υιέ μ' πώς να κερδαίνω σε, Χάρος να μη κερδαίν' τσε;

22. -Δωσ' μ' ασ' σα χρόνια σ' τα καλά, Χάρος να μη κερδαίν' με.

23. -Γω ασ' σα χρόνια μ' τα καλά ημέραν κι χαρίζω!

24.- Παρακαλώσε, Χάρε μου, Θεού παρακαλίαν,

25. είπα το εγώ τον κύρη μου, εμέν χρόνια κι εδώκεν.

26. Εμέν ζωήν για χάρισον, να ευτάω εγώ τον γάμο μ'.

27. Χάρος οπίσ' εγύρισεν σα επουράνια εξέβεν,

28. παρακαλεί τον Ποιητήν να διγ' ατόναν χρόνια.

29. -Χάιτε άμε πε τη μάναν ατ' θα ζει διακόσια χρόνια,

30. ας δει τ' ημψά σον γιόκαν ατς κι ας πάει και στεφανούται.

31. -Γω ασ' σα χρόνια μ' τα καλά τριχάριν κι χαρίζω!

32. -Παρακαλώ σε Χάρε μου, Θεού παρακαλίαν,

33. είπα το εγώ σην μάνα μου, εμέν χρόνια κι εδώκεν.

34. Χάρος οπίσ' εγύρισεν σα επουράνια εξέβεν,

35. παρακαλεί τον Ποιητήν να διγ' ατόναν χρόνια.

36. -Χάιτε άμε πε την κάλην ατ' θα ζει σεράντα χρόνια,

37. ας δει ατόναν τα ημψά κι ας πάει και στεφανούται.

38. Κέρδα με, κάλη μ, κέρδα με, Χάρος να μη κερδαίν' με.

39. Τ' εμά τα χρόνια τα καλά εμέν κι εσέν κανείνταν!

40. Ευτάει ο Γιάννες την χαράν, ευτάει ο Γιάννες γάμον!

Θωμάς Γαβριηλίδης

Βιβλιογραφία: Σ. Αθανασιάδη (Γερο-Στάθη), Ακρίτες-Διγενής-Ποντιακή ακριτική ποίηση, εκδ. Ε.Λ.Β. 1978.

Μια όμορφη αντιστοίχηση του τραγουδιού με την Άλκηστη του Ευριπίδη υπάρχει εδώ:

http://lerakis.blogspot.com/2010/05/blog-post.html