ΟΙ ΤΕΜΕΤΕΡ: Ο χτενάς.

ΟΙ ΤΕΜΕΤΕΡ: Ο χτενάς.
της Λένας Σαββίδου

Διαβάζοντας καταγραφές για τη ζωή στην Πατρίδα πριν τον Ξεριζωμό, αλλά και κατά την εγκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα, πολλές φορές έχω συναντήσει ιστορίες απείρου ψυχικού κάλους που επειδή δεν μπορούν να ενταχθούν κάτω από έναν τίτλο από αυτούς που είθισται να δουλεύουμε όταν κατηγοριοποιούμε το υλικό μας, ιστορία, λαογραφία κτλ, μένουν στην άκρη και δεν δημοσιεύονται. Για αυτές σκέφθηκα λοιπόν να δημιουργήσω την κατηγορία, «οι τεμετέρ» κι έτσι σιγά σιγά να τις «βγάλω» στη δημοσιότητα.

Την σημερινή μας ιστορία της εντόπισα ξεφυλλίζοντας το πέμπτο τεύχος από τα Χρονικά του Πόντου που εξέδιδαν το 43 οι "Αργοναύται-Κομνηνοί, στην τότε στήλη της Λαογραφίας-Γλώσσας. Μου κίνησε το ενδιαφέρον που αυτός που την έγραψε, δεν υπέγραψε παρά με ένα κεφαλαίο Θ ενώ όλες οι καταγραφές στο περιοδικό χαίρουν φαρδιάς πλατιάς υπογραφής με το ονοματεπώνυμο των ερευνητών, όπως είναι και το σύνηθες. Προφανώς επρόκειτο για επιστολή που έλαβε η διεύθυνση του περιοδικού και τη δημοσίευσε χωρίς το όνομα του συντάκτη της, πάλι προφανώς, μετά από παράκληση του.

Στην ιστορία αυτή ο συντάκτης δίδει μια εικόνα κυρίαρχη, από τις χιλιάδες που χε στο νου του από τα χρόνια που ζούσε στην Τραπεζούντα. Σε αυτήν, η κεντρική φιγούρα είναι ένας χτενάς. Στα χρόνια λίγο πριν τον Ξεριζωμό θα ήταν μεσήλικας. Εκεί κοντά στα πενήντα του χρόνια. Οικογένεια δεν είχε, μα ούτε και φίλους. Μόνος του ζούσε και η μοναχικότητα ήταν επιλογή του μιας και πουθενά αλλού δεν τον έβλεπες πλην του μαγαζιού του. Κι εκεί όμως δεν καλλιεργούσε φιλίες και γνωριμίες. Όλη την ημέρα ήταν σκυμμένος πάνω στα εργαλεία του κι αργά το βράδυ έφευγε για να κλειστεί στο σπίτι του. Στα κοσμικά σαλόνια της πόλης δεν τον είδαν ποτέ λόγω φτωχικής καταγωγής μα και στις συγκεντρώσεις των Ελλήνων στην πόλη δεν είχε ποτέ του εμφανιστεί, σαν να μην νοιαζόταν για τα κοινά.

Στα στερνά εμφανιζόταν με επίδεσμο τοποθετημένο πάνω στο μάτι του το δεξί και φανερά ταλαιπωρημένος. Κάποιο πρόβλημα υγείας τον βασάνιζε και δυσχέραινε την εργασία του. Κάποτε έκλεισε για μέρες πολλές το μαγαζί. Οι πέριξ αυτού λέγανε πως πήγε στην Κωνσταντινούπολη για θεραπεία. Σαν επέστρεψε δεν ήταν πια ο ίδιος. Η ασθένεια τον είχε ταλαιπωρήσει πολύ και σύντομα πέθανε, ολομόναχος, όπως ολομόναχος είχε ζήσει, χωρίς ποτέ να αφήσει κανέναν να δει τι αληθινά έκρυβε η μοναχική του ψυχή.

Αυτή την αλήθεια όμως την έμαθε όλη η Τραπεζούντα όταν ανοίχθηκε η διαθήκη αυτού του ανθρώπου. Σε αυτήν όριζε όλη του την περιουσία, 500 χρυσές λίρες, να την κληρονομήσει το Φροντιστήριο Τραπεζούντας!

Άλλες εποχές, άλλα ιδανικά, υπέροχοι Άνθρωποι-πρότυπα.